Chi phối Phin Deli, lãnh đạo Kinh Đô sẽ là thị trưởng tại Mỹ?

Năm 2012: Tại thị trấn Buford đã diễn ra một buổi đấu giá có một không hai khi thứ được đưa ra đấu giá là thị trấn nhỏ nhất nước Mỹ mà người ta vẫn gọi là nơi “khỉ ho cò gáy” này.

Người thắng buổi đấu giá là Phạm Đình Nguyên với mức giá đưa ra là 900.000 USD. Sau khi sở hữu Buford, Phạm Đình Nguyên nghiễm nhiên trở thành thị trưởng của thị trấn có 1 công dân.

Năm 2013: Buford được đổi tên thành Phin Deli nhằm quảng cáo thương hiệu của chủ nhân, với ý nghĩa ly cafe ngon, một từ ghép giữa Phin là công cụ pha độc đáo của cà phê Việt và Deli là viết tắt của Delicious, có nghĩa là ngon.

30/6/2014: Tại Đại hội cổ đông của CTCP Kinh Đô (Mã: KDC), mặc dù luôn tránh trả lời trực diện về tỷ lệ sở hữu Phin Deli, nhưng lãnh đạo công ty bánh kẹo hàng đầu Việt Nam cho biết Kinh Đô đang giữ quyền chi phối công ty này.

Điều này cũng có nghĩa, Kinh Đô không chỉ sỡ hữu thương hiệu café Phin Deli mà còn sở hữu gián tiếp thị trấn Phin Deli của Mỹ.

Quay trở lại việc đổi tên thị trấn Mỹ thành cái tên đầy kiêu hãnh của một thương hiệu café, Phin Deli công bố trên trang chính thức của mình như sau: “Chúng tôi là thương hiệu Phin Deli với sứ mệnh là đem đến cho khách hàng những tách cà phê Việt đúng nghĩa – vừa có hương vị độc đáo và vừa an toàn tuyệt đối.

Hôm nay, chúng tôi chính thức giới thiệu “Tuyên ngôn cà phê Việt” ngay trên thị trấn Mỹ Buford – do chính người Việt sở hữu. Và hôm nay, chúng tôi cũng chính thức đổi tên thị trấn Buford với 147 năm lịch sử thành Thị trấn Phin Deli”.

Về việc thâm nhập lĩnh vực cafe, Kinh Đô cho biết, ước tính quy mô thị trường cafe trong nước, chỉ riêng cà phê hòa tan đã đạt hơn 4,750 tỷ đồng/năm với tốc độ tăng trưởng 15 – 20%/năm. Thâu tóm Phin Deli, Kinh đô sẽ đưa mặt hàng cafe Việt ra thế giới.

Ngoài cafe, Kinh Đô còn tham gia 2 ngành mới là dầu ăn và mỳ ăn liền.

Với ngành dầu ăn, Kinh Đô hiện là cổ đông chiến lược của Công ty Dầu ăn Vocarimex. Và, cũng vẫn với chiến lược bí mật như với Phin Deli, tỷ lệ sở hữu và giá mua cổ phần của Vocarimex không được tiết lộ.

Với lĩnh vực mỳ ăn liền, Kinh Đô hợp tác toàn diện với Công ty TNHH Sài Gòn Vewong – đối tác có thâm niên và chuyên môn, công nghệ về mì gói với thương hiệu A-one.

Sau khi tham gia các mặt hàng mới, Kinh Đô sẽ thực hiện tái cấu trúc thành 6 mảng kinh doanh chính, chuyển lĩnh vực kinh doanh bánh kẹo sang Kinh Đô Bình Dương – BKD (trong đó có Công ty TNHH MTV Kinh Đô Miền Bắc – NKD), kem – sữa chua (Kido), mỳ gói (Saigon Vewong), dầu ăn (Vocarimex), cà phê (Phin Deli) và Kinh Đô Bakery.

Về kế hoạch kinh doanh năm 2014, công ty đặt kế hoạch doanh thu thuần 5.150 tỷ và lợi nhuận trước thuế 660 tỷ đồng, tăng lần lượt 13% và 7% so với năm trước. Tỷ lệ cổ tức dự kiến 20% bằng tiền mặt.

Trong khi đó, doanh thu thuần và lãi trước thuế năm 2013 của KDC đạt lần lượt 4.561 tỷ và 619 tỷ đồng, tăng 6% và 26% so với năm 2012.

 

Người mua thị trấn Mỹ với chuyện PhinDeli và Kinh Đô

PhinDeli hợp tác với Kinh Đô là bởi Kinh Đô làm bánh, PhinDeli làm cà phê, hai sản phẩm này có cùng kênh phân phối.
Cách đây gần 2 năm (2012), doanh nhân Phạm Đình Nguyên nổi đình đám với chuyện mua lại Buford, một thị trấn ở Mỹ. Một năm sau khi mua, ông Nguyên đổi tên thị trấn thành PhinDeli, đồng thời ra mắt thương hiệu cà phê rang xay PhinDeli tung vào hai thị trường Việt Nam và Mỹ. Giữa tháng 6.2014, nghĩa là khoảng một năm sau ngày ra mắt PhinDeli, ông Nguyên đã công bố quyết định bán phần không nhỏ công ty cà phê này cho Tập đoàn Kinh Đô với tỷ lệ cao. Hàng loạt câu hỏi đặt ra là vì sao chỉ vừa một năm ra đời, PhinDeli lại “lọt” vào mắt xanh của ông lớn Kinh Đô với giá bán khả quan? Bán PhinDeli, ông Nguyên sẽ làm gì? Và liệu bán công ty cà phê có đồng nghĩa với việc bán luôn thị trấn?

Tôi được biết ông từng bỏ ra 20 tỉ đồng để mua thị trấn Buford của Mỹ và cà phê PhinDeli của ông chỉ vừa mới một tuổi. Nhiều lời đồn đoán cho rằng, ông bán hết công ty PhinDeli cho Kinh Đô, rồi sẽ bán luôn thị trấn này?

Tôi đâu có ý định bán thị trấn của mình. Còn việc Kinh Đô sở hữu PhinDeli thì là có, tỷ lệ sở hữu là hơn 50%. Tôi không thể công bố chính xác, nhưng chẳng có gì là chi phối cả. Chúng tôi có những hợp đồng ngay từ đầu về sự hợp tác của hai bên. Kinh Đô có kênh phân phối tốt, PhinDeli thì có sản phẩm tốt và tiềm năng.

Vì PhinDeli còn quá mới, liệu khi bán cho Kinh Đô, có được cái giá 20 tỉ như số tiền mà ông đã mua thị trấn Buford? Sau này, nếu Kinh Đô trả một khoản tiền lớn để yêu cầu sở hữu toàn bộ PhinDeli thì ông tính sao?

Sao chỉ có 20 tỉ đồng, hơn gấp nhiều lần chứ. Dĩ nhiên, tôi không được phép tiết lộ cụ thể. Và tôi sẽ không bán tất cả PhinDeli nếu được đề nghị. Nếu bán hết thì bây giờ tôi đã bán rồi. PhinDeli là tình yêu của tôi mà. Anh Trần Kim Thành, Trần Lệ Nguyên của Kinh Đô cũng hiểu điều đó. Chúng tôi đang là những đối tác trong hợp tác chiến lược.

Vậy khi hợp tác, ông có nghĩ về những trường hợp không thành công của Kinh Đô trước đây với Tribeco và Nutifood không? Kinh Đô sẽ giúp PhinDeli làm những gì?

Tôi không quan tâm đến những chuyện không phải là của mình. Nhưng như tôi cũng đã nói, chúng tôi đã ngồi lại với nhau để nói về chặng đường hợp tác một cách cụ thể, ngay cả với cách hành xử trong những việc có thể xảy đến, chứ không mơ hồ. Dĩ nhiên, sau này nếu có trục trặc nhỏ thì cũng là chuyện bình thường. Có nhiều doanh nhân thành lập công ty rồi bán kiếm tiền, còn tôi thành lập công ty để phát triển cùng với mình. Nhưng nếu tôi xây dựng kênh phân phối thì quả là rất lâu, trong khi Kinh Đô rất mạnh, có thể giúp chúng tôi tiếp tục phát triển nhanh chóng. Sau khi Kinh Đô hợp tác, PhinDeli sẽ lấn sang mảng cà phê hòa tan đang có thị trường lớn nhưng cạnh tranh cũng khá khốc liệt.

Tôi được biết, ông có mối quan hệ thân hữu với ông Phan Quốc Công của ICP, và ngay cả với hai anh em Trần Kim Thành, Trần Lệ Nguyên của Kinh Đô. Nhiều lời đồn đoán cho rằng, cuộc chơi mua thị trấn Buford và bán PhinDeli cho Kinh Đô là có những mối dây liên kết?

Nhân đây tôi muốn nói luôn là anh Công, anh Thành, anh Nguyên là những bậc đàn anh cho tôi nhiều lời khuyên, chứ chuyện mua thị trấn của chuyện của riêng tôi. Còn về việc vì sao PhinDeli hợp tác với Kinh Đô, tôi đã tìm kiếm rất nhiều nhà phân phối rồi, cả trong nước và quốc tế. Nhưng Kinh Đô là hợp nhất. Vì Kinh Đô làm bánh, PhinDeli làm cà phê. Hai sản phẩm này có cùng kênh phân phối.

Thị trường cà phê hòa tan là một đại dương đỏ cạnh tranh thảm khốc. Ông nghĩ PhinDeli sẽ phát triển như thế nào dưới sự hậu thuẫn của Kinh Đô?

Tôi được biết thị trường cà phê hòa tan Việt Nam vào khoảng 5.000 tỉ đồng, thị trường cà phê rang xay cao hơn một chút, với các ông lớn Vinacafe, Trung Nguyên và Nescafe chiếm giữ. Dĩ nhiên, cà phê rang xay mang lại mức sinh lời cao hơn. Nhưng chúng tôi vẫn mở rộng cà phê hòa tan, một sản phẩm rất ưa chuộng của thế giới. Mục tiêu là vừa chiếm lấy thị phần, vừa mở rộng sang những ngách thị trường khác, cũng như xuất khẩu. Kinh Đô khá mạnh khi xuất khẩu vào 5 thị trường Mỹ, Nhật, Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc, còn PhinDeli thì đã bước đầu “cắm sào” trên đất Mỹ. Tôi tin vào những gì độc đáo của mình trong cuộc chinh phục này.

Ông có nghĩ mình tự tin quá chăng khi trên thị trường, có nhiều nhà làm cà phê quốc gia rất lâu đời về uy tín và đã có những công thức sản phẩm đặc biệt để gìn giữ thị trường?

Tôi biết rào cản thị trường này là cao. Nhưng tại Việt Nam, nếu sản phẩm tiêu dùng của bạn kém, bạn sẽ rất khó vào siêu thị. Tôi chỉ nói vậy để bạn vào các siêu thị ở Việt Nam và quan sát sự hiện diện của cà phê rang xay PhinDeli. Tôi có 2 đồng sự rất giỏi và có gu đặc biệt về cà phê, một trong số đó đã từng lên kế hoạch lớn cho việc thâm nhập của thương hiệu nổi tiếng Maxwell House vào châu Á. Còn cà phê hòa tan, chúng tôi chưa thể bật mí kế hoạch của mình.

Tôi thấy các ông lớn như Trung Nguyên, Vinacafe đã làm khá tốt cà phê rang xay. Họ đã và đang lên dự án xây dựng hàng loạt chuỗi quán cà phê để bán cà phê rang xay, xem như là chiến lược chính. Ông có đi theo con đường của họ?

Dĩ nhiên, chiến lược này hay mà! Chúng tôi đang lên ý tưởng cho chuỗi quán của mình tại Việt Nam và toàn cầu luôn. Nhưng tôi vẫn đang chọn lựa ý tưởng độc đáo nhất. Cái này thực sự rất khó, vì nếu giới thiệu ra thị trường mà không được đón nhận thì việc sửa lại sẽ phức tạp lắm. Nhưng theo ý kiến của tôi, kinh doanh quán là không lời. Phần lợi nhuận chủ yếu đến từ việc bán cà phê rang xay.

Có nhiều thông tin chưa được kiểm chứng cho rằng, ông dùng thị trấn Buford như một địa điểm giao thương xuất hàng Việt vào thị trường Mỹ. Điều đó có đồng nghĩa với việc, ông sẽ kiêm thêm chuyện hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xuất hàng vào Mỹ?

Cái đó là chuyện nên làm nhưng phải lâu dài. Bây giờ tôi lo cho PhinDeli của mình trước đã. Bạn biết đó, hàng Việt qua Mỹ đâu dễ. Thương hiệu Kềm Nghĩa phải mất gần một thập kỷ mới tạo được chỗ đứng tại thị trường Mỹ. Hàng hóa Việt vào trong các siêu thị ở Mỹ thì càng khó hơn rất nhiều lần, vì hàng hóa nào trên thế giới mà chẳng muốn vào Mỹ. Tôi nghĩ mình mua cái thị trấn Buford đó cũng có cái lợi. Có lần, tôi gặp một doanh nhân Việt sở hữu chuỗi bán lẻ rất lớn tại Mỹ, ông ấy nói với tôi là nếu tôi không sở hữu thị trấn tại Mỹ thì ông ấy sẽ không tiếp tôi!

Ông nghĩ cà phê PhinDeli sẽ bán tốt vào Mỹ?

Tôi tin là thế. Tôi quan sát nhiều khách hàng Mỹ đi ngang qua thị trấn của tôi và ghé vào uống cà phê. 80% trong số họ thích vị đậm đà của cà phê Việt Nam, ngay cả với những vị khách đến từ Columbia, một quốc gia mạnh về cà phê. Tôi nghĩ Việt Nam thực sự mạnh về sản phẩm này, trong khi người Mỹ thì uống cà phê rất, rất nhiều. Cà phê ở Mỹ thì ít đậm đà hơn. Tuy nhiên, đến lúc này, việc xuất khẩu PhinDeli từ Việt Nam qua Mỹ cũng còn ít. Chúng tôi chỉ mới xuất 3 chuyến hàng, mỗi chuyến khoảng 1 tấn cà phê để thăm dò. Dĩ nhiên, trong tương lai thì là chuyện khác.

Ông có ý định sẽ dưỡng già tại thị trấn này hoặc cùng gia đình sống tại đó?

Chắc là không. Ở đây buồn lắm, người già và trẻ con thì nhiều. Tôi không thích sống. Mà gia đình tôi thì phải ở cùng tôi. Thị trấn này chỉ để kinh doanh. Hồi trước, sau khi mua lại thị trấn này, tôi có tìm người Việt quản lý hộ, nhưng không bền, vì mọi thứ thật sự khắc nghiệt. Cả thị trấn chỉ có cái nhà, cây xăng, tiệm bán lẻ tiện ích. Ở Mỹ, cứ khoảng 60-100 dặm là phải có cây xăng, còn nhà láng giềng gần nhất của chúng tôi cũng cách xa 15km, đêm đến thì gió lộng thổi, buồn lắm. Vì thế, tôi phải nhờ người chủ cũ ở lại phụ giúp tôi trông coi thị trấn và buôn bán. Chỉ có ông ấy mới hiểu và sống được tốt ở đây. Và điều làm tôi thích nhất là ông ấy tận tụy, chân thành, biết cách tạo nên những điều lợi ích nhất và khá tử tế. Nhưng nhìn chung, láng giềng xung quanh cũng đều như vậy cả.

Xin cảm ơn ông

 

Vì sao Thị trưởng Phạm Đình Nguyên bán PhinDeli cho Kinh Đô?

Ông Phạm Đình Nguyên, một doanh nhân Việt từng khiến người Mỹ và cả thế giới ngỡ ngàng khi mua lại thị trấn Buford ở Mỹ vào năm 2012 với cái giá 900.000 USD (khoảng 20 tỉ đồng), trở thành thị trưởng của thị trấn này. Sau đó ông còn xúc tiến thành lập Công ty cà phê PhinDeli, đồng thời đổi tên cả thị trấn thành PhinDeli với tham vọng quảng bá, kinh doanh loại cà phê pha phin đặc trưng của Việt Nam đến tận tay người tiêu dùng Mỹ.

Tuy nhiên, tại đại hội cổ động vừa diễn ra của Công ty CP Kinh Đô (KDC), lãnh đạo công ty này thông báo việc mua cổ phần của Công ty CP PhinDeli khiến nhiều người phải ngỡ ngàng. Phóng viên Báo Người Lao Động đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Đình Nguyên, Chủ tịch HĐQT Công ty CP PhinDeli về thương vụ này.

Phóng viên: Vì sao ông quyết định bán cổ phần của PhinDeli, “đứa con” mà ông đã tạo dựng với nhiều tâm huyết?

Ông Phạm Đình Nguyên: Nhiều người cũng đã hỏi tôi câu hỏi này. Tôi nghĩ ai làm kinh doanh cũng đều mang nặng đẻ đau “đứa con” của mình. Ai cũng muốn nó lên hình nên vóc. Thật ra, mình nuôi hay có thêm người nuôi nữa mà để cho con lớn nhanh hơn nữa, thì tại sao ta phải buồn?! Chỉ chưa đầy một năm mà chúng tôi đã tạo dựng thương hiệu PhinDeli được nhiều người biết đến, không phải chỉ ở Việt Nam mà còn ở Mỹ. Đây là điều mà không phải ai cũng có thể làm được.

Hiện nay, PhinDeli chỉ có cà phê rang xay, vốn là sản phẩm quốc hồn quốc túy của Việt Nam. Tuy nhiên, cuộc sống công nghiệp không phải ai cũng có đủ thời gian để thưởng thức cà phê phin đúng nghĩa. Ly cà phê hòa tan là điều mà nhiều người mong muốn. Nếu chỉ bán cà phê rang xay thì chúng tôi chưa cần hệ thống rộng. Nhưng nếu phải tung cà phê hòa tan thì chúng tôi nhất thiết cần phải có.

Nếu phải tự mình xây dựng một hệ thống phân phối chỉ đế bán PhinDeli thì sẽ rất mất nhiều thời gian, tiền bạc cũng như công sức. Trong cùng một lúc chúng tôi không thể vừa nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, vừa đưa ra những ý tưởng tiếp thị táo bạo và vừa phải lao tâm tổn trí cho việc phân phối sản phẩm. Vì thế, chúng tôi quyết định hợp tác với một công ty đã có sẵn hệ thống phân phối rộng khắp. Kinh Đô là đối tác mà chúng tôi lựa chọn để hợp tác với hy vọng cả hai cùng vươn ra biển lớn.

Ông Phạm Đình Nguyên (trái) vẫn là thị trưởng của Thị trấn PhiDeli ở Mỹ sau khi bán cổ phần cho Công ty Kinh Đô. Ảnh: Nhân vật cung cấp

– Như vậy cà phê PhinDeli sẽ có sản phẩm hòa tan? Tại sao phải là Kinh Đô mà không là công ty khác để ông bán cổ phần?

– Đúng vậy! Cà phê hòa tan là ngành hàng chiến lược mà PhinDeli xác định sẽ tham gia. Dự kiến trong vòng một vài tháng tới, chúng tôi sẽ ra mắt nhóm sản phẩm này. Và như tôi đã nói, PhinDeli cần một công ty có một hệ thống phân phối rộng. Kinh Đô là chọn lựa đầu tiên vì Kinh Đô là tập đoàn số 1 tại Việt Nam về bánh kẹo và nằm trong 5 công ty có hệ thống phân phối rộng nhất nước. Bánh kẹo, cà phê là 2 mặt hàng luôn đi chung với nhau. Vì thế, nếu như một hệ thống mà phân phối 2 nhóm hàng này thì sẽ rất là hiệu quả.

Hơn nữa, anh Trần Lệ Nguyên (Phó Chủ tịch HĐQT Kinh Đô) cũng như anh Trần Kim Thành (Chủ tịch HĐQT Kinh Đô) ngoài đời là những bậc đàn anh uy tín. Tôi thường tham khảo ý kiến họ trước khi ra quyết định lớn. Khi tôi định tham gia vào cuộc đấu giá mua thị trấn Buford của Mỹ, anh Trần Lệ Nguyên là một trong những người tôi đã tham vấn. Khi đó, anh Nguyên rất tán thành với kế hoạch của tôi. Vì thế tôi nghĩ những người chia sẻ với mình những chí hướng lớn sẽ là người cùng cùng đi xa để đến đích.

– Theo ông, mục đích tham gia đầu tư vào PhinDeli của Kinh Đô là gì?

– Anh Trần Lệ Nguyên có chia sẻ với tôi về 3 ngành hàng chiến lược mà Kinh Đô muốn tham gia. Đó là dầu ăn, mì gói và cà phê. Cả ba ngành này đều có một quy mô thị trường lớn. Hiện nay, hệ thống phân phối của Kinh Đô không chỉ phủ rộng trên vi toàn quốc mà còn được quản lý bằng hệ thống tiên tiến. Vì thế, thêm được thương hiệu sản phẩm vào trong hệ thống sẽ cắt giảm thêm chi phí phân phối cho từng ngành hàng.

Khi tôi đề cập đến việc hợp tác, anh Nguyên đã gật đầu liền. Hơn ai hết anh ấy biết rõ ý định mua thị trấn của tôi và đánh giá cao cách xây dựng thương hiệu cũng như ý tưởng táo bạo của PhinDeli. Vì thế, chúng tôi tin mọi việc diễn ra rất suôn sẻ.

– Ông cũng có một công ty riêng chuyên về phân phối là Công ty IDS, tại sao không để IDS lo về phân phối cho PhinDeli?

– Đúng là Công ty IDS của tôi cũng là công ty chuyên về phân phối. Tuy nhiên, những mặt hàng mà IDS đang phân phối hiện nay không cùng trong nhóm cà phê, bánh kẹo. Do vậy, chi phí phân phối PhinDeli của IDS chắc chắn sẽ cao. Ngoài ra, một doanh nghiệp mới ra đời vài năm như IDS không thể so với một công ty thành công lâu đời như Kinh Đô.

Đối với PhinDeli, chúng tôi cần một hệ thống phân phối hiệu quả ngay tức thời để bảo đảm cho thương hiệu thành công. Trong khi Kinh Đô lại có một quan hệ đối tác nhập khẩu, bán lẻ rất mạnh tại những thị trường mà PhinDeli đang nhắm tới như Mỹ, Nhật, Đài Loan…Vì vậy, hợp tác với Kinh Đô là “một mũi tên, trúng hai con chim” – cho cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

– Vai trò của ông sau khi có sự tham gia của Kinh Đô. Tỷ lệ tham gia, cũng như giá trị đầu tư của Kinh Đô vào PhinDeli như thế nào?

– Sau khi Kinh Đô tham gia vào PhinDeli, tôi sẽ giữ chức vụ Tổng Giám đốc (CEO), còn đại diện Kinh Đô giữ vai trò chủ tịch hội đồng quản trị. Khác với những thương vụ đầu tư chi phối khác, phía Kinh Đô vẫn mong muốn chúng tôi tiếp tục phát huy tinh thần “không gì không thể” vốn đã làm nên một thành công bước đầu rất khích lệ của PhinDeli.

Họ mong một cú tung hàng mới ngoạn mục như lúc chúng tôi đổi tên thị trấn Buford thành thị trấn PhinDeli. Còn về giá trị đầu tư cũng như tỉ lệ phần trăm tham gia của Kinh Đô tôi rất tiếc là không được tiết lộ vì đây là một phần của cam kết bảo mật của cả hai bên.

– Có ý kiến cho rằng bán PhinDeli nghĩa là ông bán một phần thị trấn Buford ở Mỹ. Vậy thời gian tới sản phẩm của PhinDeli sẽ phát triển theo hướng nào?

– Thực ra không phải như vậy. Thị trấn PhinDeli (Buford) vẫn thuộc tài sản cá nhân nên không nằm trong tài sản của Công ty CP PhinDeli và tôi vẫn tiếp tục là Thị trưởng PhinDeli, điều hành các hoạt động ở thị trấn này.

Bên Kinh Đô nhận thấy rằng cách tốt nhất để PhinDeli nhanh chóng đi đến thành công là nó tiếp tục phát huy tinh thần “Không gì không thể”. Đó là tiếp tục đưa ra những ý tưởng táo bạo vốn chỉ có ở những người dám nghĩ dám làm. Do đó, trong thời gian sắp tới, nhóm chuyên trách tiếp thị của PhinDeli sẽ tiếp tục những kế hoạch phát triển sản phẩm mới, quảng cáo tiếp thị. Còn Kinh Đô sẽ tập trung vào những vấn đề quan trọng khác như phân phối, xây dựng hệ thống, quản lý chi phí…

 

Kỳ vọng vào “nhà phân phối” Kinh Đô, Phin Deli có chọn nhầm “chồng”?

Cuộc “hôn phối” trước đó của Kinh Đô với Ezaki Glico cùng giấc mộng doanh số 1.000 tỷ đồng đang đi đến hồi kết với doanh số thực tế chỉ 40 – 50 tỷ đồng. Tại sao chúng tôi nhắc lại cuộc “hôn phối” này? Vì “tình mới” của Kinh Đô – Phin Deli – cũng đang trông đợi vào hệ thống phân phối rộng nhất nước của Kinh Đô – điều mà 2 năm về trước Ezaki cũng mong ngóng.

Mới đây, thị trưởng Việt đầu tiên tại Mỹ – ông Phạm Đình Nguyên, cũng là Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT) CTCP Phin Deli, đã trả lời báo giới về kế hoạch hợp tác với CTCP Kinh Đô (Mã: KDC).

“Trong cùng một lúc chúng tôi không thể vừa nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, vừa đưa ra những ý tưởng tiếp thị táo bạo và vừa phải lao tâm tổn trí cho việc phân phối sản phẩm. Vì thế, chúng tôi quyết định hợp tác với một công ty đã có sẵn hệ thống phân phối rộng khắp. Kinh Đô là đối tác mà chúng tôi lựa chọn để hợp tác với hy vọng cả hai cùng vươn ra biển lớn”, ông Nguyên cho biết.

Cuộc hôn nhân rủi ro?

Không thể phủ nhận Kinh Đô hiện dẫn đầu ngành sản xuất bánh kẹo trong nước (doanh thu nội địa khoảng 4.500 tỷ so với quy mô thị trường khoảng hơn 26.100 tỷ, theo BMI), cộng với lợi thế rất lớn ở mạng lưới phân phối rộng.

Tuy nhiên, với các cuộc “hôn phối” của Kinh Đô, ông Phạm Lê Duy Nhân – Chuyên viên phân tích của CTCP Chứng khoán FPT (FPTS) đánh giá: “Chúng tôi nhận thấy, doanh nghiệp thực sự vẫn chưa bước vào một giai đoạn tăng trưởng ổn định, hoặc chưa đủ ổn định để tăng trưởng đều đặn trong dài hạn. Một sự hợp tác với đối tác chiến lược hoàn toàn mới vẫn còn nhiều rủi ro, khi trước đó KDC đã thất bại với Ezaki Glico”.

Cuộc hôn nhân giữa Kinh Đô và Ezaki Glico là thương vụ cả 2 bên cùng ôm mộng lớn với doanh số 1.000 tỷ đồng tại thị trường Việt Nam sau 4 năm, dù trong thương vụ này, Kinh Đô mới chỉ phân phối sản phẩm Pocky của Ezaki Glico.

Nhưng trong năm 2013, sản phẩm Pocky chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong cơ cấu doanh thu của Kinh Đô (40 – 50 tỷ đồng). Tuy được giới thiệu ra thị trường vào tháng 09/2012 nhưng đến tháng 02/2013, Pocky mới có quảng cáo đầu tiên và đến tháng 03/2013 mới được phân phối trên tất cả cửa hàng của Kinh Đô.

“Chúng tôi cho rằng việc hợp tác chiến lược với Ezaki đã không đem lại hiệu quả kinh doanh như mong muốn cho cả 2 bên sau hơn 2 năm khi đối tác từ phía Nhật Bản này muốn tận dụng mạng lưới bán lẻ rộng lớn của KDC nhằm tiếp cận thị trường và bán sản phẩm của mình một cách nhanh nhất, nhưng những sản phẩm ngoại nhập cao cấp của Ezaki rất khó để gắn liền với Kinh Đô, vốn được biết đến như một thương hiệu bình dân”, FPTS đánh giá .

Chia tay tình cũ, Kinh Đô mất gì?

Với sản phẩm Pocky, Ezaki chịu hết các chi phí liên quan đến marketing, KDC chịu chi phí bán hàng và hưởng lợi nhuận gộp vào khoảng 25%.

Với việc là một trong 5 công ty có hệ thống phân phối rộng nhất nước, cộng thêm việc quản lý bằng hệ thống tiên tiến, thêm được thương hiệu sản phẩm vào trong hệ thống sẽ cắt giảm thêm chi phí phân phối cho từng ngành hàng.

Vậy nên, dù với tình cũ Ezaki hay các đối tác mới, về cơ bản, Kinh Đô không mất chi phí khi tận dụng được hệ thống phân phối sẵn có và phân bổ định mức các chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp về cho các công ty con.

Với việc hợp tác với một đối tác khác, KDC đang kỳ vọng vào một sự khác biệt so với những gì mà Ezaki Glico đem lại. Các đối tác khác, theo công bố của Kinh Đô tại Đại hội cổ đông (ĐHCĐ) hồi cuối tháng trước gồm  Công ty Dầu ăn Vocarimex (với sản phẩm dầu ăn), Công ty TNHH Sài Gòn Vewong (mỳ gói) và CTCP Phin Deli (café).

FPTS nhận định: “Những sản phẩm do công ty sản xuất đa phần vẫn không phải là mặt hàng thiết yếu và có nhiều sản phẩm thay thế, nên khi sức mua suy giảm ngay lập tức bị ảnh hưởng và mức độ mạnh hơn so với những mặt hàng tiêu dùng hằng ngày”.

“Sự chững lại của nền kinh tế đã khiến dư địa tăng trưởng không còn nhiều như trong quá trình 20 năm phát triển trước đây. KDC đã nhận ra vấn đề này và đã nhắm đến việc phát triển các sản phẩm thuộc ngành hàng tiêu dùng thiết yếu từ lâu, nhưng vẫn phải trì hoãn khi diễn biến thị trường không thuận lợi”.

Về hoạt động M&A (Mua bán – sáp nhập) của công ty, chuyên viên Phạm Lê Duy Nhân của Chứng khoán FPT cũng nhìn nhận không lạc quan: Chiến lược M&A để tăng trưởng của doanh nghiệp vẫn chưa cho thấy sự đột phá ngoài những thương vụ mang tính chất tái cơ cấu và những thất bại với Nutifood và TRI.

 

 

Kinh Đô sẽ ẵm trọn PhinDeli ?

ới vai trò là cổ đông chiến lược nắm cổ phần chi phối, khả năng Kinh Đô “ẵm trọn” PhinDeli là rất lớn.

Màn “song kiếm hợp bích” ăn ý

Sau gần 1 năm tung thương hiệu cà phê PhinDeli trên cả hai thị trường Việt Nam và Hoa Kỳ, nhà sáng lập Phạm Đình Nguyên đã chọn Kinh đô làm đối tác chiến lược, với tỷ lệ cổ phần chi phối, nhưng không được tiết lộ cụ thể. Chỉ biết rằng, về với Kinh Đô, ông Nguyên sẽ giữ vai trò Tổng giám đốc (CEO), còn đại diện Kinh Đô giữ vai trò Chủ tịch HĐQT.

Ý định chọn CTCP Kinh Đô làm cổ đông chiến lược chỉ đến sau khi Công ty PhinDeli có mặt trên thị trường. Đó là lúc, ông Nguyên cùng các cộng sự lên kế hoạch tung dòng sản phẩm cà phê hòa tan, sau khi ổn định với dòng cà phê rang xay.

Riêng với dòng cà phê rang xay, hiện PhinDeli vẫn vận hành êm thấm, vì hệ thống phân phối chỉ xuất hiện ở chuỗi các siêu thị và một số cửa hàng trọng điểm tại những thành phố lớn, chủ yếu ở TPHCM.

Thế nhưng, đối với cà phê hòa tan, lại là câu chuyện khác. Nó cần một hệ thống rộng khắp cả nước, với tốc độ nhanh chóng. Và ông Nguyên cảm thấy PhinDeli sẽ khó có thể phát triển nhanh. Hơn nữa, nếu có làm được, cũng ngốn không ít vốn, mà không hiệu quả và tốn nhiều thời gian.

Ông Nguyên đã tìm đến với Kinh Đô, một công ty hàng tiêu dùng không xa lạ với ông và có hai anh em ông Trần Lệ Nguyên (Phó chủ tịch HĐQT) và ông Trần Kim Thành (Chủ tịch HĐQT) là những bậc đàn anh luôn gắn bó mật thiết, cho ông những “chiêu” đầu tư táo bạo, nhưng sinh lời.

“Muốn có hệ thống phân phối nhanh, rộng và hiệu quả nhất không một công ty hàng tiêu dùng nào có thể giúp chúng tôi đi nhanh hơn là hợp tác với Kinh Đô. Hơn nữa, bánh kẹo đi chung với cà phê sẽ rất hợp”, ông Nguyên bày tỏ.

Còn đối với Kinh đô, việc kéo PhinDeli về phía mình có nghĩa là Kinh đô phải phát triển ngay từ đầu thương hiệu này. Vậy đâu là điểm Kinh đô sẽ tận dụng được từ PhinDeli và ngược lại?

Trước hết, bản thân Kinh Đô đã xác định, cà phê cùng với mỳ gói và dầu ăn là 3 ngành hàng chiến lược mũi nhọn mà họ muốn tham gia.

Tổng giám đốc Kinh Đô, ông Trần Lệ Nguyên cũng không giấu giếm khả năng sẽ gặp khó khăn khi phải xây dựng một thương hiệu ngay từ đầu. Bản thân Kinh Đô cũng mất hơn một thập kỷ mới có thể xây dựng được thương hiệu như hiện nay.

Trong khi đó, PhinDeli dù mới khai sinh chưa đầy 1 năm, nhưng nhờ cách nghĩ “không gì không thể”, cũng đủ khiến các tên tuổi lớn không thể làm ngơ.

“Khi tôi gặp và trao đổi với anh Trần Lệ Nguyên về kế hoạch hợp tác, anh ấy rất hào hứng. Một bên thì có thương hiệu mạnh và một bên thì có hệ thống phân phối rộng – giống như song kiếm hợp bích vậy. Còn tôi sẽ nhanh chóng có được hệ thống phân phối có sẵn. Nghĩa là, tất cả các sản phẩm của PhinDeli sắp tới sẽ do Kinh Đô phân phối, vừa hiệu quả về chi phí, vừa được phủ khắp hang cùng ngõ hẻm”, ông Phạm Đình Nguyên hồ hởi.

Thị trường cà phê hòa tan Việt Nam đang là sân chơi của các tên tuổi lớn như Trung Nguyên, Nestlé, Masan với sức đọ nhau trên từng centimet. Và khi Kinh đô tuyên bố sẽ dấn thân vào cuộc chơi này khiến nhiều người không tin về độ khả thi.

Song là người từng gắn bó với Kinh Đô một thời gian, ông Phạm Đình Nguyên vẫn quyết tâm tìm đến Kinh Đô để “trao thân gửi phận”, vì cơ hội cho cả hai là rất lớn.

Ông thừa nhận, thị trường cà phê nói chung, cà phê hòa tan nói riêng cạnh tranh rất khốc liệt giữa các thương hiệu mạnh, nên nếu bản thân Kinh Đô phát triển riêng một thương hiệu cà phê ngay từ đầu sẽ mất nhiều thời gian, công sức. Còn nếu PhinDeli tự xây cho mình một hệ thống phân phối cũng sẽ rất vất vả.

“Tôi nghĩ, muốn đi nhanh, ta có thể đi một mình. Nhưng muốn đi xa, ta phải đi cùng với bạn”, ông Nguyên chia sẻ.

Hiện PhinDeli chỉ có nhóm sản phẩm cà phê rang xay cao cấp được Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ chứng nhận và được bán tại thị trường Hoa Kỳ. Sắp tới, Công ty sẽ tung ra nhóm sản phẩm cà phê hòa tan cho cả thị trường Việt Nam và Hoa Kỳ.

Kinh Đô sẽ ẵm trọn PhinDeli?

Ông Phạm Đình Nguyên thành lập Công ty PhinDeli vào tháng 4/2013, sau sự kiện gây “rúng động” giới truyền thông trong và ngoài nước với thương vụ mua lại thị trấn Buford thuộc Bang Wyoming (Hoa Kỳ) năm 2012 và đổi tên thành “Thị trấn PhinDeli”.

PhinDeli có vốn điều lệ 10 tỷ đồng. Trong đó, ông Nguyên góp 58%, ông Đỗ Quốc Tuấn (hiện là CEO) góp 14%, còn lại là của một đối tác, đại diện cho một quỹ đầu tư mà ông Nguyên không chia sẻ cụ thể.

Gần 1 năm qua, ông Nguyên đã đổ vào “Thị trấn PhinDeli” khoảng 500.000 USD để biến nơi đây thành tuyên ngôn cà phê trên đất Hoa Kỳ, giúp ông thực hiện tham vọng mở cánh cửa thị trường tiêu thụ cà phê rang xay ở Việt Nam có quy mô ước tính đạt hơn 500 triệu USD vào năm 2015 (theo Hãng nghiên cứu thị trường toàn cầu Mintel Comperemedia).

Tại sao PhinDeli lại chọn cà phê rang xay để phát triển trước, thay vì bắt đầu bằng cà phê hòa tan? Vì theo tìm hiểu của ông Nguyên, ngoại trừ công ty đa quốc gia, lịch sử phát triển của các thương hiệu cà phê hòa tan tại Việt Nam như Trung Nguyên, Vinacafe đều có hậu thuẫn từ cà phê rang xay.

Tạm gác lại chuyện vị thế của thương hiệu cà phê này sẽ như thế nào, vì mọi chiến lược vẫn nằm trong vòng bí mật và đó là câu chuyện của tương lai. Tuy nhiên, việc ông Nguyên có trụ được trên thị trường và phát triển cùng với PhinDeli đến giai đoạn đỉnh cao hay không lại được nhiều người quan tâm. Bởi với vai trò là cổ đông chiến lược nắm cổ phần chi phối, khả năng ông Nguyên để Kinh Đô “ẵm trọn” thương hiệu này là rất lớn.

Lúc này, giới kinh doanh lại đặt câu hỏi, liệu ông Nguyên có áp dụng chiêu thức sáng lập, xây dựng thương hiệu rồi bán giống như Lý Quý Trung, CEO Phở 24; Đỗ Anh Tú, CEO Diana; Phan Quốc Công, CEO ICP… đã làm rất thành công?

“Hiện nay, trong đầu tôi, chỉ có một mục tiêu duy nhất là xây dựng thương hiệu PhinDeli, làm rạng danh cà phê Việt. Có thêm bạn đường tâm đắc Kinh Đô, tôi càng tự tin hơn trong quyết định của mình”, ông Nguyên trả lời.

Song là một nhà kinh doanh, nhà đầu tư, thì không gì là không thể, mà lịch sử tên tuổi ông nổi như cồn nhờ vào thương vụ mua bán. Trong đó, ông Trần Lệ Nguyên lại là người tán thành ý định của ông khi muốn tham gia cuộc đấu giá mua thị trấn Buford.

Ngoài ra, ông Phạm Đình Nguyên từng làm Phó giám đốc CTCP Hàng gia dụng quốc tế (ICP) của ông Phan Quốc Công. Ông Phạm Đình Nguyên từng chia sẻ, khi làm ở ICP, ông mới biết được mục tiêu là tiêu chí làm việc đầu tiên, sau đó mới đến với phương cách thực hiện, điều mà ông từng tích lũy được khi làm ở các công ty đa quốc gia.

Trước đó, năm 2009, ông Nguyên cùng một đối tác ở phía Bắc thành lập CTCP Phân phối dịch vụ tổng hợp (IDS) nay có vốn điều lệ 20 tỷ đồng. IDS hiện phân phối sản phẩm cho ICP, Công ty TNHH Một thành viên Kỹ nghệ súc sản (Vissan). IDS cũng giúp ích nhiều cho PhinDeli ở khâu phân phối khi thâm nhập thị trường.

Thế nhưng, đối với cà phê, ông Nguyên cần một hệ thống phân phối hiệu quả ngay tức thời để bảo đảm cho thương hiệu thành công. Đặc biệt, sau khi có sự “nhúng tay” – một dạng thức M&A – của Kinh Đô, ông Nguyên kỳ vọng, PhinDeli sẽ có cơ hội thâm nhập sâu hơn thị trường Hoa Kỳ, Nhật bản và Đài Loan.

 

‘Phin cà phê’ mới của Kinh Đô mang tên PhinDeli

PhinDeli là thương hiệu cà phê của tỷ phú gốc Việt mua thị trấn Buford (Mỹ).
Tại đại hội cổ đông thường niên năm 2014 của Kinh Đô diễn ra vào ngày 30/6/2014, cổ đông của công ty đã thông qua kế hoạch hợp tác với Saigon Vewong và đầu tư vào Vocarimex và Công ty PhinDeli.
Ông Phạm Đình Nguyên, ông chủ của PhinDeli, nổi tiếng sau sự kiện trở thành người Việt đầu tiên mua lại quyền sở hữu thị trấn Buford với giá 900.000 USD.

Sau khi mua thị trấn, ông lập công ty PhinDeli, kinh doanh cà phê mang thương hiệu PhinDeli.
Theo website của PhinDeli, công ty hiện đặt trụ sở tại TPHCM, quán cà phê và văn phòng tại Mỹ đều đặt ở thị trấn Buford. Thị trấn Buford hiện đã được ông Nguyên đổi tên thành thị trấn PhinDeli.
Theo lý giải của ông Phạm Đình Nguyên,

PhinDeli có thể hiểu nôm na là “cà phê thơm ngon”.

Theo website của PhinDeli, các sản phẩm đều là cà phê Việt Nam, được rang xay, dùng để pha phin/pha máy.
PhinDeli và câu chuyện doanh nhân Việt đi tìm “giấc mơ Mỹ”

Tại đại hội, ông Trần Quốc Việt, Phó tổng giám đốc Kinh Đô cho biết, trong ngành hàng cà phê, Kinh Đô sẽ mua cổ phần của công ty PhinDeli.
Ước tính quy mô thị trường cà phê trong nước chỉ riêng cà phê hòa tan đã đạt hơn 4.750 tỉ đồng/năm với tốc độ tăng trưởng 15-20%/ năm. Với một thị trường rộng lớn và cạnh tranh khốc liệt này, Kinh Đô sẽ mua cổ phần của Công ty PhinDeli – doanh nghiệp nổi tiếng sau khi ông chủ mua quyền sở hữu thị trấn Buford ở Mỹ.
Lãnh đạo Kinh Đô cũng chưa tiết lộ về thời điểm ra mắt sản phẩm cà phê của mình, cũng như giá mua và tỷ lệ sở hữu ở PhinDeli (theo cam kết bảo mật), nhưng cho biết “đại gia bánh kẹo” giữ quyền chi phối ở PhinDeli.
Mấy năm gần đây, một “đại gia mì gói và nước chấm” khác là Masan cũng lấn sân mảng đồ uống bằng việc mua nước khoáng Vĩnh Hảo, Vinacafé và Bia Phú Yên.

Năm nay, đến lượt Kinh Đô thâm nhập ngành thực phẩm và đồ uống, gồm 3 mặt hàng: mì gói (hợp tác toàn diện với Saigon Vewong), dầu ăn (mua 24% cổ phần Vocarimex) và cà phê (đầu tư vào PhinDeli).
Với 3 ngành hàng mới này, cùng với bánh kẹo – kem sữa, Kinh Đô đang hiện thực hóa “thực đơn tăng trưởng” theo hướng phủ kín chuỗi thời gian tiêu dùng của mình.

Các sản phẩm Kinh Đô trong “chuỗi thời gian tiêu dùng” hiện tại.

Các sản phẩm Kinh Đô trong “chuỗi thời gian tiêu dùng” tương lai.

Chia sẻ thêm về hoạt động, chủ tịch HĐQT ông Trần Kim Thành cho biết, không phải chờ đến khi ngành bánh kẹo tăng trưởng chậm lại Kinh Đô mới tính đến tìm kiếm cơ hội đầu tư vào ngành hàng tiêu dùng nhanh, Kinh Đô đã có sự chuẩn bị tốt.
Hiện Kinh Đô đang thực hiện tái cấu trúc ngành bánh kẹo, và xác định vẫn đây là mảng kinh doanh chủ lực, đang tiếp tục mở rộng thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu. Đối với 3 ngành hàng mới, Kinh Đô hướng đến việc tích hợp thế mạnh của Kinh Đô và đối tác để tiếp tục phát triển công ty.

 

Chuyện chưa kể về lễ ra mắt thị trấn Việt tại Mỹ

Buổi lễ diễn ra thành công nhiều hơn chúng tôi mong đợi. Dự kiến khách mời chỉ có 80 nhưng cuối cùng lại đến 152 người. Có nhiều người đến rải rác sau buổi lễ, vì họ phải bận đi làm.

Chị Kỳ Duyên đã làm xuất sắc cho vai trò MC và duyên dáng trong chiếc áo dài truyền thống. Kỳ Duyên dẫn dắt chương trình rất là hóm hỉnh, tạo một không khí rất thân mật. Chị đã phải thay đổi lịch bay về Việt Nam, sau khi nhận lời làm khách mời danh dự cho buổi lễ mang tính lịch sử này.

MC Kỳ Duyên dẫn chương trình buổi lễ

Văn phòng hai thượng nghị sĩ Enzi office và John Brasso đã cử tổng cộng 6 đại diện, trong khi đó một hạ nghị sĩ Bang Wyoming bà Cynthia Loomis cũng đã cửa đến 2 đại diện. Chưa kể còn có những quan chức khác của Bang và Hạt. Hai phó cảnh sát trưởng của Hạt Albany gần đó cũng được điều động đến để hỗ trợ khi cần. Báo chí thực sự quan tâm sự kiện mang tính lịch sử này.

Cụ thể báo chí quan tâm đến sự kiện này như thế nào?

Báo chí đến tham dự nhiều hơn mức bình thường.  Một khách mời trong buổi lễ là ông Kip Cheroutes, giảng viên PR/quan hệ chính phủ ở trường đại học Denver (Bang Colorado) đã nhận xét, chưa có sự kiện khai trương nào ở Mỹ được báo chí quan tâm một cách bất thường như vậy.

Các đài lớn của Mỹ như CBS, ABC, PBS đều dành thời gian để đưa tin. Cá biệt có đài như CBS còn đưa tin 2 lần. Lần đầu là trước buổi lễ 1 ngày và lần sau vào đúng ngày lễ, họ cử một đội hùng hậu hơn.

Những tờ báo lớn như New York Times, The New Yorker, Bloomberg, LA Times đều có phỏng vấn tôi để viết bài sâu hơn. Một số báo lớn khác như Telegraph (Anh), Herald Tribute (Úc) cũng đăng lại bài viết của những hãng thông tấn lớn như AP, Reuters.

Thị trưởng Phạm Đình Nguyên bắt tay với ông chủ cũ Don Sammons

Tôi còn nhớ, có phóng viên LA Times gọi điện cho người đại diện truyền thông của PhinDeli cô Amy Bates muốn được phỏng vấn tôi trên điện thoại di động. Phóng viên nữ này tên là Anh Do, phụ trách mục Văn hóa/Kinh doanh. Chúng tôi trò chuyện tiếng Anh một lúc thì cô ấy nói, nếu tôi cảm thấy thoải mái hơn khi nói tiếng Việt, thì cô ấy sẽ cố gắng lắng nghe và ghi chép. Cô ấy cho biết, là cô rất tự hào khi phỏng vấn một người Việt có ý tưởng “không gì không thể” như vậy.

Cộng đồng ở Mỹ đón nhận sự kiện ra mắt thị trấn cà phê Việt như thế nào, thưa ông?

Thú thật là lúc đầu tôi cũng hơi lo vì có dư luận trái chiều ở địa phương cho sự kiện đổi tên này. Cư dân địa phương đã đến rất đông – muốn trực tiếp biết tương lai của thị trấn 147 năm lịch sử như thế nào.

Bằng thái độ chân thành hơi pha dí dỏm chúng tôi đã giải thích cho họ yên tâm, rằng tôi sẽ giữ lại những gì đã nên tên tuổi của Buford và sẽ viết tiếp một trang sử mới. Thị trấn sẽ tiếp tục là “thị trấn nhỏ nhất nươc Mỹ” với 1 cư dân.

Có cặp vợ chồng không đến dự lễ được đã tặng tôi món quà là chiếc khăn quàng cổ cùng thiệp mời nhỏ viết rất dễ thương. Có phóng viên radio đã tặng tôi chiếc nón ca-bồi ông đang đội, mong muốn tôi sẽ tiếp tục gìn giữ văn hóa Wyoming như tôi gìn giữ văn hóa Việt vậy và tôi rất cảm động.

Có một người Mỹ là nhân viên của FBI (Cục điều tra Liên bang) tên là Tim cũng ghé qua. Anh và gia đình đang nghỉ phép ở Denver, tranh thủ ghé qua xem buổi lễ. Điều ngạc nhiên ở Tim là khả năng nói tiếng Việt khá dí dỏm: “Tên tôi là Tim. Còn đây là trái tim tôi!” Tim cho biết, đọc báo thấy có lễ ra mắt thị trấn Việt, nên muốn đến chia vui.

Tôi nghĩ, có lẽ người Việt ở Mỹ đón nhận sự kiện này hào hứng hơn cả. Tôi đã đón tiếp 4 gia đình người Việt đến Buford một ngày trước buổi lễ. Thời điểm đó là ngày Lễ Lao động (2/9) họ tranh thủ đi chơi.

Có cặp gia đình 4 người lái xe từ Denver khoảng 2,5 tiếng đến chơi. Họ đọc báo biết đến sự kiện này nên muốn đến gặp tôi và họ cảm thấy rất tự hào khi có một thị trấn Việt ngay trên đất Mỹ, do chính người Việt sở hữu.

Ấn tượng nhất có lẽ là một cô gái Việt, nói tiếng Việt rất ít đi cùng với bà mẹ từ San Francisco tới để xin được làm phim về PhinDeli và mong tôi tạo điều kiện cho cô tiếp tục quay phim về tôi ở Việt Nam để tham dự liên hoan phim ngắn ở Mỹ. Sinh ra và lớn lên ở Mỹ, cô luôn bị dằng xé giữa 2 nền văn hóa và luôn tìm kiếm câu trả lời: “Tôi là ai và tôi thuộc về đâu”. Cô đã tìm thấy câu trả lời trong câu chuyện của tôi. Và cô muốn chia sẻ câu chuyện đầy cảm hứng này với những người Mỹ gốc Việt khác.